فهم دهقانان از تعاونی تولید کشاورزی: یک مردم نگاری

هدف این تحقیق، درک و فهمِ ادراکات دهقانان از تعاونی تولید کشاورزی با استفاده از روش مردم نگاری است. داده های این تحقیق عمدتاً از طریق مصاحبه عمیق با 41 نفر از اعضای یک تعاونی تولید در استان فارس، گردآوری شد و با استفاده از روش نظریه مبنایی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها حاکی است که موضوع و مسأله اصلی برای اعضای تعاونی، دریافت کود و سم به قیمت یارانه ای است. آنان تعاونی را یک اداره دولتی می شناسند و تصورات خود را از تعاونی در قالب ادراکات و تجربیاتی که از دولت دارند، شکل می دهند. این ادراکات، از مداخلات دولت در مسائل ارضی و عمرانی و ارائه خدمات رفاهی، و همچنین، از نحوه تأسیس، تأمینِ منابع و هدایت عملیات تعاونی به وسیله دولت سرچشمه می گیرد. روابط اجتماعی در تعاونی بازتابی از چارچوب کلّیِ روابط اجتماعی در خارج از تعاونی است. بهره برداریِ خانوادگی، یکپارچگیِ زمین و استقلالِ عملِ هر عضو در تولید و فروش محصول، نابرابری و فشارهای اقتصادی، گسترش ارزش های مادّی و فردگرایی، زمینه های اعتماد و همکاری را میان اعضا سُست می کند. کالاها و خدمات اساسی توسط ادارات دولتی عرضه می شود و دهقانان برای دسترسیِ آسان تر به آنها، به حامیان خود وابسته اند. لذا، نظام حمایت گری/ تحت الحمایگی در منطقه پدید می آید که به درون تعاونی کشیده می شود و روابط قدرت را در تعاونی شکل می دهد. در چنین شرایطی، نخبگانِ قدرتمند محلی با حمایت مدیرعامل دولتی و از طریق انتخابات صوری، زمام تعاونی را به دست می گیرند. عدم آموزش و اطلاع رسانی، عدم مشارکت اعضا، ضعف خدمت رسانی، عدم نظارت و بازرسی، تبعیض و فساد، بی اعتمادی و سازگاری، از جمله راهبردهای کنش/ کنش متقابل است که بخش عمده منابعِ اختصاص یافته به تعاونی را نصیب مدیران و نزدیکانِ آنها می گرداند. بنابراین، پدیده مورد مطالعه فاقد خصوصیات یک تعاونی واقعی است و بهتر است "شبه تعاونی" خوانده شود. این پدیده به افزایش نابرابری و بازتولید روابط قدرت در منطقه می انجامد.